Stefan te Selle:'Wij zijn op zoek naar wat wel kan'

Melkveehouder Stefan te Selle uit het Gelderse Huppel produceert jaarlijks 1,3 miljoen kilo melk met 120 koeien. 'We hebben 75 stuks jongvee en 70 hectare land in bewerking. In de Gecombineerde opgave staat 58 hectare. Op papier zijn we dus intensiever dan in werkelijkheid. Onze veldpercelen zijn klein en liggen op afstand. Boeren in dit kleinschalige Achterhoekse landschap is mooi, maar brengt ook uitdagingen met zich mee', vindt hij.

Aan de ene kant word je enorm gestuurd, maar aan de andere kant juist heel erg tegengewerkt

Stefan te Selle, bestuurslid Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers

Werd u daarom lid van Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA)?

'Ja, ik wilde weten hoe je bepaalde uitdagingen aan kunt vliegen en de mineralenkringloop verder kunt optimaliseren. Ik ben me gaan verdiepen in kruidenrijk grasland. Daarom werd ik in 2018 lid van VKA. Je haalt er veel info op. Het mooie is dat je daarbij dicht bij de basis, dus bij het bedrijf, blijft.

'Technische vragen worden, vaak met behulp van de kennispartners, uitgewerkt op bedrijfsniveau. Opgedane kennis wordt weer gedeeld met de rest van de leden en we kijken regelmatig bij een ander achter de staldeur. Dat werkt super: van de boer krijg je altijd een helder en eerlijk verhaal. Dit werkt niet, dat werkt wel. Geen commerciële praat.'

Sinds wanneer zit u in het bestuur?

'VKA ging in 2020 verder als zelfstandige vereniging. Sindsdien zit ik in het bestuur. De leden zijn van alle leeftijden en hebben verschillende bedrijven. We zullen niet snel denken of zeggen: dat kan niet. Wij zijn juist altijd op zoek naar wat wel kan, het liefst op een leuke manier.

'Een derde van de Achterhoekse en Liemerse melkveehouders, zo'n driehonderd, is bij ons aangesloten. Ook loonwerkers. Eigenlijk zijn alle grondbezitters welkom, want samenwerking staat hoog in het vaandel. De Achterhoeker stelt zichzelf en het bedrijf makkelijk open voor anderen. Van oudsher waren hier veel coöperaties. Samen bereik je meer dan alleen.'

Onlangs werd er een nieuwe koers ingeslagen?

'Voorheen werkten we bij VKA vooral met gegevens uit de Kringloopwijzer, maar we merkten dat er bij de leden ook andere thema's spelen. Op je eigen bedrijf is het vrij makkelijk om aan de knoppen te draaien en zaken aan te passen, maar als boer heb je ook contact met de keten en de burger. Dat wordt steeds belangrijker. Hoe ga je daarmee om? Hoe pak je dat aan?

'We zagen een tweedeling tussen verbeteren in het bedrijf en vernieuwend denken als ondernemer. Daarom hebben we vier nieuwe thema's, oftewel kringlopen, opgesteld waar we nu mee aan de slag gaan.'

Wat houden die kringlopen in?

'Ecologie, rendement, vernieuwend ondernemerschap en maatschappij. In april was er een inspiratiebijeenkomst waarbij deze kringlopen zijn besproken met leden en partners. Experts die de komende jaren op deze thema's met ons aan de slag willen, deelden hun vergezichten en ideeën. Daarmee hopen we mensen te hebben geïnspireerd om er zelf mee aan de slag te gaan. Daarbij mag er best een beetje worden geprikkeld. Het is goed om iemand uit het bestaande stramien te trekken.

'De kringlopen ecologie en rendement hebben te maken met verbeteringen doorvoeren op het eigen bedrijf. Op dat gebied hebben de aangesloten ondernemers al mooie resultaten geboekt, maar valt er nog steeds winst te behalen. Zo willen we graag meer samenwerking zoeken met akkerbouwers. Zij hebben ook te maken met bijvoorbeeld grondwateropgaven, maar hebben nog geen tool als de Kringloopwijzer om dat per bedrijf in beeld te brengen.

'Met loonwerkers is die samenwerking er al. Die sector zag de opgave vanuit verschillende wet- en regelgeving en heeft zijn steentje bijgedragen door daar met innovatieve machines op in te spelen. Een voorbeeld is onderzaai bij mais.'

Waar denkt u aan bij vernieuwend ondernemerschap?

'Dat kan bijvoorbeeld zitten in het inpassen van natuurinclusieve landbouw of huisverkoop. Het gaat er vooral om dat het iets is waar je zelf echt energie van krijgt. Het project 'Natuurinclusieve landbouw' sluit goed aan op de wensen van een deel van onze leden. Tachtig bedrijven doen mee. Er zijn verschillende instapniveaus. Een aantal bedrijven stelde een natuurplan op en behaalde een certificaat, waarmee ze nu gronden van Staatsbosbeheer mogen pachten.'

Waar zit de grootste uitdaging voor de toekomst?

'Die zit waarschijnlijk in de vierde kringloop: maatschappij. We streven ernaar om boerenbedrijven in de Achterhoek en Liemers te houden die goed hun boterham kunnen verdienen en daarbij geaccepteerd, maar ook gewaardeerd worden. Daar is verbinding met de maatschappij voor nodig. Niet alleen met de burger, maar ook met de politiek.

'Hoewel we goede contacten onderhouden met het ministerie van LNV en een innovatieregio zijn, valt het in de praktijk vaak tegen welke middelen en ruimte er zijn in het beleid om vernieuwingen door te voeren. Sterker nog, we krijgen beleid over ons uitgestrooid waar het bij het maken ervan heeft ontbroken aan boerenverstand. Een voorbeeld is het vooralsnog uitblijven van derogatie, terwijl juist op derogatiebedrijven de waterkwaliteit vaak goed op orde is.'

Wat moet er gebeuren om beter en makkelijker te kunnen boeren?

'Landbouwbeleid moet praktisch uitvoerbaar blijven, of liever gezegd, weer worden. Aan de ene kant word je als boer enorm gestuurd, maar aan de andere kant juist heel erg tegengewerkt. De overheid grijpt in tot op bedrijfs- en zelfs perceelsniveau. Daaruit blijkt wantrouwen, terwijl er juist vertrouwen moet zijn in de ondernemers. Ik durf te stellen dat we met onze sector niet ondanks maar dankzij het overheidsingrijpen staan waar we nu zijn.'